Türkiye’de özellikle güvenlik, sağlık, üretim, hizmet ve ulaşım sektörlerinde gece çalışması oldukça yaygındır. Ancak gece çalışan işçilerin hakları, İş Kanunu kapsamında özel olarak korunmaktadır. Bu haklar işveren tarafından ihlal edildiğinde işçiler Bozdağ Hukuk Bürosu’na başvurarak hukuki destek alabilirler.
Gece Çalışması Nedir?
4857 sayılı İş Kanunu’na göre gece dönemi:
20:00 – 06:00 saatleri arasındaki süredir.
Bu saatler arasında yapılan her çalışma “gece çalışması” olarak kabul edilir.
1. Gece Çalışmasında Günlük Çalışma Süresi Sınırı
Gece çalışan işçilerin günlük çalışma süresi şu şekildedir:
➡ En fazla 7,5 saat.
İşveren işçiyi bu sürenin üzerine çıkaramaz. İşçinin rızası bulunsa bile 7,5 saatin üzeri kanuna aykırıdır.
2. Gece Çalışmasında Fazla Mesai Yasağı
Gece çalışmalarında genel olarak fazla mesai yaptırılması yasaktır.
➡ 7,5 saatin üzeri fazla mesai sayılır ve işçi bu ücretleri talep edebilir.
Sağlık ve bazı özel sektörlerde istisnalar bulunsa da genel kural değişmez.
3. Gece Çalışan İşçilere Sağlık Kontrolü Hakkı
- İşveren, gece çalışan işçilere düzenli sağlık kontrolü yaptırmak zorundadır.
- Sağlık muayeneleri ücretsizdir.
- Sağlık sorunu olan işçi gündüz vardiyasına geçmek için talepte bulunabilir.
4. Gece Çalışmalarında Vardiya Değişimi Zorunluluğu
Gece ve gündüz vardiyası dönüşümlü olmalıdır. İşveren aynı işçiyi sürekli gece vardiyasında çalıştıramaz.
5. Kadın İşçilerin Gece Çalışması
- İşe başlamadan önce sağlık raporu zorunludur.
- Hamile ve yeni doğum yapmış işçiler gece çalıştırılamaz.
- 24:00 sonrası servis hizmeti sağlanmalıdır.
6. Ara Dinlenme Hakkı
Gece çalışan işçilere ara dinlenmesi verilmesi zorunludur.
7,5 saat çalışan işçiye en az 30 dakika ara dinlenmesi verilmelidir.
7. Gece Çalışması Nedeniyle İşçinin Haklı Fesih Hakkı
İşveren şu ihlalleri yapıyorsa işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir:
- 7,5 saatin üzerinde çalışma dayatması
- Sağlık kontrolü yaptırmamak
- Sürekli gece vardiyası uygulaması
- Ara dinlenmesi vermemek
➡ İşçi bu durumda kıdem tazminatına hak kazanır.
İstanbul’da Gece Çalışması ile İlgili Hukuki Destek
Gece çalışması nedeniyle hak ihlali yaşayan işçiler, Bozdağ Hukuk Bürosu’na başvurarak profesyonel destek alabilirler. Özellikle İstanbul’da uzun çalışma saatleri, eksik dinlenme ve fazla mesai ödemeleri yaygın sorunlardır.
Sonuç
Gece çalışan işçilerin çalışma süreleri, sağlık hakları, vardiya düzeni ve dinlenme süreleri kanunla korunmaktadır. İşveren bu kurallara uymazsa işçi hem idari hem hukuki yollara başvurabilir.