Türkiye’de noterlik işlemleri, 1512 sayılı Noterlik Kanunu çerçevesinde yürütülür. Bir kişinin belirli bir işi yapacağına veya yapmayacağına dair imzalı ve noter onaylı beyanına taahhütname denir. Peki, noter huzurunda verilen bu taahhüt her zaman bağlayıcı mıdır?
1. Taahhütname Nedir?
Taahhütname, kişinin kendi iradesiyle yaptığı ve belirli bir yükümlülüğü üstlendiğini gösteren yazılı beyandır. Noter onaylı olması, beyanın resmi belge niteliği kazanmasını sağlar.
Örnekler:
- Borcun belirli tarihte ödeneceğine dair beyan
- Ev veya iş yerini belirlenen tarihte boşaltma taahhüdü
- Belirli bir işin yapılacağına dair yüklenme
2. Hukuki Geçerlilik Şartları
Noterden alınan taahhütnamenin geçerli olabilmesi için:
- Kişinin serbest iradesiyle imzalaması
- Hukuka ve ahlaka aykırı bir içerik taşımaması
- Kanuna karşı hile amacı gütmemesi
- Konunun mümkün ve belirli olması gerekir.
3. Bağlayıcılığı
- Noter onaylı taahhütname, resmi belge sayıldığından mahkemede güçlü delil niteliğindedir.
- Taraflardan biri yükümlülüğünü yerine getirmezse icra takibi başlatılabilir.
- Ancak içerik kanuna aykırıysa veya irade fesadı (zorla imza, aldatma) varsa geçersiz sayılabilir.
4. Geçersizlik Sebepleri
- Baskı, tehdit veya kandırma altında imzalanması
- Kanuna, kamu düzenine veya ahlaka aykırılık
- Taahhüdün belirsiz veya imkânsız olması
- Kişinin ehliyet eksikliği (yaş, akıl sağlığı vb.)
5. İptal Süreci
- Taahhütname geçersiz olduğunu düşünen taraf, mahkemeye başvurarak iptal davası açabilir.
- Asliye Hukuk veya Sulh Hukuk Mahkemesi yetkilidir (konuya göre).
- Dava dilekçesinde geçersizlik sebepleri net olarak belirtilmelidir.
6. Sık Sorulan Sorular
Soru: Noterden verilen “evi şu tarihte boşaltacağım” taahhüdü geçerli mi?
Cevap: Evet, bu taahhüt resmi belge olup icra takibi yapılabilir. Ancak zorla imzalatılmışsa iptal edilebilir.
Soru: Noter onayı her durumda zorunlu mu?
Cevap: Hayır, bazı taahhütnameler noter onayı olmadan da geçerlidir, fakat noter onayı ispat gücünü artırır.
Sonuç
Noterden alınan taahhütname, usulüne uygun düzenlenmişse bağlayıcıdır ve taraflara hukuki yükümlülük getirir. Ancak zorla imzalatılmış, kanuna aykırı veya imkânsız bir yükümlülük içeriyorsa geçersiz sayılır. Dava sürecinde profesyonel hukuki destek almak hak kayıplarını önler.