Miras hukuku, Türk Medeni Kanunu’na göre belirli bir sıraya dayanır. Miras bırakan kişinin çocukları (altsoy) veya anne-baba gibi üstsoyu bulunmadığında, mirasın kimlere geçeceği özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde sıkça merak edilen bir konudur. Modern aile yapılarının değişmesi, tek yaşayan bireylerin artması miras paylaşımını daha karmaşık hale getirebilmektedir.
Bu rehberde, alt ve üst soy bulunmadığında mirasın kimlere kalacağı, sağ kalan eşin rolü ve devletin mirasçı olup olamayacağı gibi kritik hususlar ele alınmaktadır.
1. Alt ve Üst Soy Nedir?
Altsoy: Çocuklar, torunlar ve onların çocuklarıdır.
Üstsoy: Anne, baba, büyükanne ve büyükbabayı kapsar.
Bu iki grup, miras hukukunda birinci ve ikinci derece yasal mirasçıları oluşturur.
2. Alt ve Üst Soy Yoksa Miras Kimlere Kalır?
Türk Medeni Kanunu'na göre, miras sırası şu şekildedir:
➤ 1. Derece: Kardeşler
Alt ve üst soy yoksa miras bırakanın kardeşleri mirasçı olur.
Kardeşlerden biri vefat etmişse, onun payı yeğenlere geçer (halefiyet kuralı).
➤ 2. Derece: Büyükbaba ve Büyükanne Tarafı
Kardeş yoksa miras, büyükanne ve büyükbabalara geçer.
- Sağ olan her büyükbaba ve büyükanne eşit pay alır.
- Onlardan biri vefat etmişse pay, kuzenlere kadar uzanabilir.
➤ 3. Derece: Amca, Hala, Dayı, Teyze
Altsoy – üstsoy ve kardeş yoksa, miras bırakanın amca, hala, dayı ve teyzeleri mirasçı olur.
➤ Sağ Kalan Eşin Durumu
Sağ kalan eş her durumda mirasçıdır. Payı ise diğer mirasçıların derecesine göre değişir:
- Kardeşlerle birlikte: Eş mirasın 1/2’sini alır.
- Daha uzak derecedeki mirasçılarla birlikte: Eşin payı daha yüksek olabilir.
- Hiç mirasçı yoksa: Malın tamamı eşe kalmaz; bazı durumlarda devlet mirasçı olur.
3. Hiçbir Mirasçı Yoksa Miras Devlete Geçer
Altsoy, üstsoy, kardeş, yeğen, amca-hala-dayı-teyze ve sağ kalan eş yoksa, miras devlete geçer.
Bu durumda devlet, terekeyi borçlarıyla birlikte kabul eder.
4. İstanbul’da Miras Paylaşımında Sık Yapılan Hatalar
İstanbul’da özellikle tek yaşayan veya çocuksuz bireylerde mirasın kime kalacağı konusunda belirsizlikler yaygındır.
Sık karşılaşılan hatalar:
- Kardeşin mirasçı olduğunu bilmemek
- Kuzenlerin mirasçılığı yanlış değerlendirmek
- Aile bağlarını resmi kayıtlara göre değil, günlük ilişkilere göre yorumlamak
- Vasiyetname bulunmaması nedeniyle mirasın kontrolsüz şekilde dağılması
Bu nedenle miras paylaşım sürecinde uzman desteği almak önemlidir.
5. Hukuki Süreçte Avukatın Önemi
Mirasçı araştırması, tereke tespiti, paylaşım ve davaların yönetimi teknik bilgi gerektirir. Bu süreçlerin sağlıklı ilerlemesi için profesyonel hukuki destek almak büyük avantaj sağlar.
Miras hukuku konusunda danışmanlık almak isteyen kişiler Bozdağ Hukuk Bürosu’na başvurabilirler.