Arabuluculuk, uyuşmazlıkların hızlı, ekonomik ve daha az yıpratıcı şekilde çözülmesini amaçlayan alternatif bir uyuşmazlık çözüm yoludur. Türkiye’de bazı dava türleri için zorunlu (dava şartı) arabuluculuk uygulanmaktadır. Bu başvuru yapılmadan açılan davalar mahkemelerce usulden reddedilir.
Arabuluculuk Nedir?
Arabuluculuk, tarafların aralarındaki uyuşmazlığı, tarafsız ve bağımsız bir arabulucu eşliğinde müzakere ederek çözmesini sağlayan hukuki bir süreçtir. Arabulucu karar vermez; tarafların anlaşmasına yardımcı olur.
Zorunlu Arabuluculuk Nedir?
Zorunlu arabuluculuk, belirli dava türlerinde mahkemeye başvurmadan önce mutlaka arabulucuya gidilmesini ifade eder. Bu başvuru, dava şartı niteliğindedir.
2025 Güncel Mevzuata Göre Zorunlu Arabuluculuk Kapsamındaki Davalar
1. İş Davalarında Zorunlu Arabuluculuk
- Kıdem tazminatı
- İhbar tazminatı
- Fazla mesai alacakları
- Yıllık izin ücretleri
- Ücret ve diğer işçilik alacakları
- İşe iade davaları
2. Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk
Tarafların tacir olması ve davanın konusunun para alacağı veya tazminat olması halinde ticari davalarda arabuluculuk zorunludur.
- Ticari sözleşmelerden doğan alacaklar
- Şirketler arası ticari uyuşmazlıklar
- Cari hesap ve fatura alacakları
3. Tüketici Davalarında Zorunlu Arabuluculuk
- Ayıplı mal ve hizmet uyuşmazlıkları
- Abonelik sözleşmelerinden doğan alacaklar
- Banka ve sigorta uyuşmazlıkları
4. Kira Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk
2023 yılında yürürlüğe giren düzenleme ile aşağıdaki kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk dava şartı haline gelmiştir:
- Kira bedelinin tespiti
- Tahliye davaları
- Kira alacakları
Zorunlu Arabuluculuk Dava Şartı mıdır?
Evet. Yukarıda sayılan dava türlerinde arabuluculuk dava şartıdır. Arabuluculuk başvurusu yapılmadan açılan davalar, mahkeme tarafından esasa girilmeden usulden reddedilir.
Arabulucuya Başvurulmadan Dava Açılırsa Ne Olur?
Mahkeme, arabuluculuk şartının yerine getirilmediğini tespit ederse davayı reddeder. Bu durum zaman kaybına ve hak düşürücü sürelerin kaçırılmasına yol açabilir.
Arabuluculuk Süreci Nasıl İşler?
- Arabuluculuk bürosuna başvuru yapılır.
- Arabulucu atanır ve taraflar toplantıya davet edilir.
- Taraflar müzakerelerde taleplerini görüşür.
- Anlaşma sağlanırsa tutanak düzenlenir.
- Anlaşma sağlanamazsa dava açma hakkı doğar.
Arabuluculuk Anlaşma Tutanağının Hukuki Sonucu
Arabuluculuk sonunda imzalanan anlaşma tutanağı, mahkeme kararı niteliğindedir ve doğrudan icra edilebilir. Bu nedenle imza aşaması büyük önem taşır.
Arabuluculuk Sürecinde Avukatla Çalışmanın Önemi
Arabuluculuk sürecinde yapılan hatalar, telafisi mümkün olmayan hak kayıplarına yol açabilir. Tüm taleplerin eksiksiz yazılması, anlaşma metninin hukuka uygun düzenlenmesi ve baskı altında imza atılmaması için avukat desteği kritik öneme sahiptir.
Bozdağ Hukuk Bürosu ile Arabuluculuk Sürecinin Yönetilmesi
İş, ticaret, kira ve tüketici uyuşmazlıklarında arabuluculuk sürecinin başından sonuna kadar profesyonel hukuki destek almak isteyen kişiler, Bozdağ Hukuk Bürosu’na başvurabilirler.
Sonuç
Zorunlu arabuluculuk, dava sürecinin en kritik aşamalarından biridir. Yanlış veya eksik başvuru, davanın daha başında kaybedilmesine neden olabilir. Bu nedenle sürecin bilinçli ve hukuka uygun şekilde yürütülmesi büyük önem taşır.