Hukukta butlan, bir hukuki işlemin kanuna, ahlaka veya kamu düzenine aykırı şekilde yapılması nedeniyle baştan itibaren geçersiz sayılması anlamına gelir. Butlan, hukuki işlemin geçerlilik şartlarının yerine getirilmemesi durumunda ortaya çıkar ve işlem hiç doğmamış kabul edilir.
1. Butlan Türleri
a) Mutlak Butlan (Kesin Hükümsüzlük)
Emredici kanun hükümlerine, kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı işlemler mutlak butlanla batıldır. Bu tür işlemler baştan itibaren geçersizdir ve hiçbir hukuki sonuç doğurmaz. Örneğin, evli bir kişinin yeniden evlenmesi veya yasa dışı bir sözleşme yapılması mutlak butlan kapsamına girer.
b) Nispi Butlan (İptal Edilebilirlik)
Nispi butlan, irade bozukluğu (aldatma, hata, tehdit vb.) bulunan işlemleri kapsar. Bu tür işlemler iptal edilene kadar geçerlidir, ancak iptal davası açıldığında hükümsüz hale gelir. Dolayısıyla işlem, mahkeme tarafından iptal edilmedikçe sonuç doğurmaya devam eder.
2. Butlanın Sonuçları
- Butlanla batıl bir işlem hiçbir hukuki sonuç doğurmaz.
- Mahkeme kararı olmasa dahi işlem geçersizdir, ancak bazı durumlarda geçersizliğin tespiti için dava açılması gerekebilir.
- Taraflar işlemden doğan hakları ileri süremez.
3. Örnekler
- Evli bir kişinin ikinci evliliği,
- Kanunen yasak konularda yapılan sözleşmeler,
- Tarafın rızası olmadan yapılan işlemler.
Sonuç
Butlan, hukuki işlemlerin en temel geçersizlik türlerinden biridir ve taraflar açısından ciddi sonuçlar doğurur. Bu nedenle, butlanla geçersiz sayılan bir işlemle karşılaşıldığında, sürecin doğru şekilde yürütülmesi büyük önem taşır.
Butlanla geçersiz sayılan bir sözleşme veya işlem hakkında hukuki değerlendirme yapmak ve gerekli adımları atmak için Bozdağ Hukuk Bürosu’na başvurabilirsiniz.