Çocuğun soyadının değiştirilmesi, hem Medeni Kanun hem de Anayasa çerçevesinde değerlendirilir. Türkiye’de çocuğun soyadı kural olarak babanın soyadını taşır. Ancak bazı özel durumlarda mahkemeye başvurarak çocuğun soyadının değiştirilmesi mümkündür.
1. Çocuğun Soyadı Hangi Durumlarda Değiştirilebilir?
Türk Medeni Kanunu’na göre:
- Anne ile baba evli değilse ve çocuk annenin nüfusuna kayıtlıysa, annenin talebi ile soyadı değişebilir.
- Boşanma sonrası çocuğun üstün yararı gerektiriyorsa (ör. babanın ilgisiz olması, iletişimin tamamen kopması).
- Babanın şiddet, istismar veya kötü muamele geçmişi olması.
- Çocuğun kendi talebi (belirli bir yaşa geldiğinde ve olgunluk düzeyinde ise).
- Nüfus kayıt hataları sebebiyle.
2. Kimler Dava Açabilir?
- Anne
- Baba
- Velayet hakkına sahip olan ebeveyn
- Çocuk (ergin yaşa ulaştığında)
3. Dava Nerede Açılır?
- Aile Mahkemesi yetkilidir.
- Çocuğun ikamet ettiği yer mahkemesi tercih edilir.
4. Gerekli Belgeler
- Dava dilekçesi
- Çocuğun nüfus kayıt örneği
- Gerekçeyi destekleyen belgeler (sağlık raporu, tanık beyanı, boşanma kararı vb.)
- Velayet belgesi (gerekiyorsa)
5. Mahkeme Süreci
- Dilekçe ile Başvuru – Aile Mahkemesi’ne yazılı olarak yapılır.
- Delillerin Sunulması – Çocuğun üstün yararı kanıtlanır.
- Sosyal İnceleme Raporu – Mahkeme, pedagog ve sosyal hizmet uzmanı raporu isteyebilir.
- Karar – Mahkeme, çocuğun soyadının değiştirilip değiştirilmeyeceğine karar verir.
6. Önemli Hukuki Detaylar
- Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay kararları, annenin de çocuğa kendi soyadını verebilmesine imkân tanımıştır.
- Eski düzenlemede çocuğun soyadı sadece babanın soyadı olabiliyordu; ancak üstün yarar ilkesi ile değişiklik yapılabiliyor.
- Dava süresi genellikle 3 – 6 ay arasında tamamlanır.
Sonuç
Çocuğun soyadının değiştirilmesi davası, hassas bir süreçtir ve çocuğun üstün yararı ilkesi doğrultusunda değerlendirilir. Bu nedenle dava açmadan önce hukuki destek almak sürecin hızlı ve doğru ilerlemesini sağlar.